Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde bulunan tarihi Zerzevan Kalesi'nde gerçekleştirilen kazılarda ortaya çıkarılan Mithras Tapınağı'nda iki koridor ortaya çıkarıldı. Gizemli tapınağı görmek için başta Hindistan, Çekya, Finlandiya , Kanada olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinden ziyaretçiler geliyor. Kazı çalışmalarının 50 yıl daha süreceği belirtiliyor.
Çınar’a 13 kilometre uzaklıkta bulunan ve 60 dönümlük alanı kaplayan tarihi Zerzevan Kalesi’ndeki kazı çalışmaları 2014 yılından beri devam ediyor. Ortaya çıkarılan tarihi yapılar kalenin adını dünyaya duyurdu.
Roma İmparatorluğu'nun sınır garnizonu olan ve kayalık bir tepe üzerine kurulu olan kale stratejik bir öneme sahip. Kazılarda elde edilen buluntular kale tarihinin milattan sonra 3. yüzyıla kadar uzandığı tespit edildi
639 yılında İslam ordularının kontrolüne geçen Zerzevan Kalesi fethedilene kadar kullanılıyordu. Kullanılan geniş alanda savunma ve gözetleme kuleleri, yönetim binası, ve kilise gibi mimari kalıntılar bulunuyor.
Özellikle doğudan ve özellikle İran yönünden gelen orduların durdurulduğu ve batıya geçişin engellenebildiği bir konumda olan kale her defasında yıkılıp yeniden inşa edilen kale inşa ediliyor. Etrafında konutların da bulunduğu alanda sarnıçlar, yeraltı ibadethaenesi, yeraltı sığınağı kalıntıları bulunuyor. Kale surlarının dışında ise konutlara su taşıyan kanallar, taş ocakları, kaya mezarları yer alıyor.
Roma İmparatorluğu'nun doğu sınırındaki tek Mithras Tapınağı da Zerzevan Kalesi’nde yapılan kazılarda ortaya çıkarıldı.
Kazı Başkanı ve aynı zamanda Dicle Üniversitesi Arkeoloj Bölümü Öğretim Üyesi olan Dr. Aytaç Coşkun, 4 yıl önce başlayan kazılarla birlikte hem Pagan Roma'ya ait hem de Hristiyan Roma’ya ait yapıları ortaya çıkardıklarını söyledi.
Geçtiğimiz yıl ortaya çıkarılan ve Zerzevan Kalesi'nin adını dünyaya duyuran Mithras Tapınağı'nda yeni koridorlar tespit ettiklerini belirten Aytaç Coşkun, şunları ifade etti: "Son yıllarda çıkardığımız en önemli yapılardan birisi de Mithras Tapınağı. Mithras, Pagan Roma’da bir gizem dinidir. Çünkü bütün törenleri gizli. Tapınaklar zaten yerin altında, ayinler gizli ve sadece belli kriterleri yerine getirenler bu dine kabul ediliyor. Geçen yıl Mithras’a açılan iki geçit, iki tane koridor tespit ettik. Bu yıl da koridorun açılmasına yönelik çalışacağız. Çünkü Mithras’ta belli mertebeler var. Tahmin ettiğimize göre belli bir sınıftaki insanlar bir koridoru, Mithras’a yeni girecek kişiler de diğer koridoru kullanıyor. Kazılar ilerledikçe bunlarla ilgili en azından soru işaretlerine cevap bulabileceğiz. Zerzevan Kalesi’nde bir yer altı şehri var bir de yer üstü şehri var. Bunu söyleyebiliriz ama yer altı şehrinde 400 kişinin barınabileceği bir yer ortaya çıkardık ve çalışmalar devam ediyor. Bununla birlikte 4 yer daha tespit ettik yer altında. Bir yer altı şehri tespit ettik. Burada da çalışmaları yürüteceğiz."
Zerzevan Kalesi’ndeki kazıların 50 yıl daha süreceği tahmin ediliyor. Kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diyarbakır Valiliği, Büyükşehir Belediyesi, Dicle Üniversitesi, Çınar Kaymakamlığı, İl Kültür Müdürlüğü ve Diyarbakır Müzesi’nin destek veriyor.
